امروز در یک مقیاس جهانی، شاهد تولید ادبیات گسترده ای پیرامون مسائل متنوع هوش مصنوعی هستیم که بسیاری از آنها در ایران ترجمه نشده و ناآشنا مانده اند. به همین جهت گفتگوهایی با CHAT GPT داشتم تا به معرفی شاخص ترین الهی دانان و فیلسوفان پژوهشگر در این عرصه بپردازد و از دستاوردهایشان در این حوزه بگوید.
1. نایجل کامرون (Nigel M. de S. Cameron)
حوزه تخصص: نایجل کامرون یک متفکر برجسته در حوزه اخلاق، الهیات، سیاستگذاری فناوری و آیندهپژوهی است. او بهطور خاص به بررسی پیامدهای اخلاقی، اجتماعی و الهیاتی فناوریهای نوین مانند هوش مصنوعی (AI)، زیستفناوری (Biotechnology)، و رباتیک پرداخته است.
زندگی و تحصیلات: نایجل کامرون متولد انگلستان و ساکن امریکا، دارای مدرک دکترا در رشته الهیات و فلسفه دین است. او به عنوان استاد و پژوهشگر در دانشگاههای مختلف فعالیت داشته و در زمینه سیاستگذاری عمومی مرتبط با فناوریهای نوین کار کرده است.
حوزههای پژوهشی: اخلاق فناوری و زیستفناوری پیامدهای اجتماعی و دینی هوش مصنوعی سیاستگذاری عمومی در حوزه فناوری آیندهپژوهی و تحلیل ریسکهای فناوری
فعالیتهای حرفهای: بنیانگذار و رئیس مرکز اخلاق و سیاستهای عمومی (CEP, Center for Ethics and Policy) این مرکز به بررسی مسائل اخلاقی و اجتماعی مرتبط با فناوری میپردازد و تلاش دارد راهکارهایی برای سیاستگذاران ارائه دهد. مدیر سابق مؤسسه ویلیام پن (William Penn Institute) این مؤسسه به تحلیل سیاستهای عمومی در حوزههای اجتماعی و فناوری میپردازد.
شرکت در مجامع جهانی: نایجل کامرون به عنوان یکی از سخنرانان برجسته در نشستهایی مانند مجمع جهانی اقتصاد (WEF) حضور داشته است و به تبیین خطرات و فرصتهای فناوری پرداخته است.
آثار مهم:
“The Robots Are Coming: Us, Them and God” (2017)
این کتاب به بررسی تأثیرات رباتیک و هوش مصنوعی بر انسان، جامعه و الهیات میپردازد. چالشهایی مانند از بین رفتن مشاغل، اخلاق در توسعه فناوری و مفاهیم دینی را مطرح میکند.
“Will Robots Take Your Job? A Plea for Consensus”
در این کتاب به پیامدهای اجتماعی و اقتصادی ناشی از اتوماسیون و رباتیک پرداخته میشود.
مقالات متعدد درباره اخلاق زیستفناوری و هوش مصنوعی از جمله مقالاتی که به بررسی مسئولیتهای اخلاقی توسعهدهندگان فناوری میپردازد.
دیدگاهها و فلسفه فکری:
نگاه انتقادی به پیشرفت فناوری: نایجل کامرون معتقد است که توسعه فناوری باید با دقت اخلاقی و مسئولیتپذیری همراه باشد. او نسبت به خطرات احتمالی هوش مصنوعی و رباتیک هشدار میدهد و خواستار نظارت و سیاستگذاری مناسب است.
تلاقی فناوری و الهیات: او به بررسی این موضوع میپردازد که چگونه فناوریهای نوین، بهویژه هوش مصنوعی، میتوانند مفاهیم دینی مانند آگاهی، خالقیت و اخلاق انسانی را به چالش بکشند. عدالت اجتماعی در عصر فناوری: کامرون بر لزوم توجه به پیامدهای اجتماعی فناوری برای اقشار آسیبپذیر تأکید دارد.
تأثیرگذاری: نایجل کامرون با ارائه تحلیلهای فلسفی و الهیاتی، به یکی از متفکران پیشرو در بحثهای اخلاقی و دینی مرتبط با فناوری تبدیل شده است. آثار او به سیاستگذاران، دانشمندان، و رهبران دینی کمک میکند تا درک بهتری از چالشها و فرصتهای ناشی از فناوری داشته باشند.
2. تد پیترز (Ted Peters)
معرفی اجمالی:
تد پیترز یک الهیدان، فیلسوف دین و آیندهپژوه آمریکایی است که بهطور گسترده در زمینههای مرتبط با علم، فناوری و الهیات فعالیت میکند. او استاد بازنشسته الهیات در دانشگاه اَکوردیا (Pacific Lutheran Theological Seminary) و همچنین عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات GTU (Graduate Theological Union) در برکلی، کالیفرنیا است.
حوزههای پژوهشی:
-
-
- فلسفه دین و الهیات نظاممند (Systematic Theology)
- اخلاق زیستی (Bioethics) و اخلاق فناوری
- پژوهشهای میانرشتهای درباره علم و دین
- آیندهپژوهی و الهیات آینده (Futures Theology)
-
آثار برجسته:
- “Playing God? Genetic Determinism and Human Freedom”
این کتاب به بررسی چالشهای اخلاقی و الهیاتی ناشی از زیستفناوری و دستکاری ژنتیکی میپردازد.
- “God in Cosmic History: Where Science and History Meet Religion”
در این کتاب، تد پیترز به بررسی رابطه میان تاریخ کیهان، علم، و الهیات میپردازد و سعی دارد این حوزهها را با یکدیگر پیوند دهد.
- “AI and Eschatology: Technological Visions of the End Times”
مقالهای که به بررسی دیدگاههای مرتبط با آخرالزمان در عصر فناوری و هوش مصنوعی میپردازد.
- “Astrotheology: Science and Theology Meet Extraterrestrial Life”
پژوهشی درباره تقاطع الهیات و پرسشهای مربوط به حیات فرازمینی و پیامدهای آن برای باورهای دینی.
آراء فلسفی-الهیاتی تد پیترز در نسبت با تکنولوژی و هوش مصنوعی:
- فناوری و اخلاق مسئولانه:
تد پیترز معتقد است که توسعه فناوری باید با اصول اخلاقی و الهیاتی مسئولانه همراه باشد. او هشدار میدهد که پیشرفتهای بیملاحظه در حوزههایی مانند هوش مصنوعی و زیستفناوری میتواند پیامدهای غیرقابل پیشبینی و مضر برای انسانیت داشته باشد.
- نقش خدا و انسان در عصر فناوری:
پیترز بر این باور است که در عصر فناوری، مفاهیم سنتی مانند خداوند، خلقت، و انسان به عنوان مخلوقی برتر، باید بازتعریف شوند. هوش مصنوعی این پرسش را مطرح میکند که آیا انسان همچنان تنها موجودی است که به شباهت خداوند (Imago Dei) آفریده شده است یا خیر.
- آخرالزمان و فناوری (Eschatology and Technology) :
او در بررسیهای خود به این نکته اشاره میکند که دیدگاههای آخرالزمانی (Eschatology) تحت تأثیر پیشرفتهای فناوری دچار تغییر شدهاند. بهعنوان مثال، برخی از دیدگاههای معاصر، فناوری هوش مصنوعی را بهعنوان ابزاری برای تحقق یا تهدید آینده بشریت میبینند.
- چالشهای هوش مصنوعی برای کرامت انسانی:
پیترز نگران است که توسعه سیستمهای هوش مصنوعی که میتوانند جایگزین تفکر انسانی شوند، ممکن است به تضعیف کرامت و هویت انسانی منجر شود. او معتقد است که باید خطوط مشخصی میان هوش مصنوعی و آگاهی انسانی ترسیم شود.
- “بازی کردن نقش خدا” (Playing God) :
تد پیترز از اصطلاح “بازی کردن نقش خدا” برای اشاره به تلاشهای بشر برای خلق موجودات هوشمند مصنوعی استفاده میکند. او این تلاشها را از منظر الهیاتی و اخلاقی نقد کرده و به لزوم تواضع اخلاقی و خودآگاهی در توسعه فناوری تأکید میکند.
- پرسشهای الهیاتی درباره آگاهی مصنوعی:
پیترز به این موضوع میپردازد که اگر ماشینها بتوانند به سطحی از آگاهی دست یابند، این چه پیامدهایی برای مفاهیم الهیاتی مانند روح (Soul)، آگاهی انسانی، و رابطه انسان با خداوند خواهد داشت.
3. لوئیس اوویدو (Lluís Oviedo)
معرفی اجمالی:
لوئیس اوویدو (Lluís Oviedo) یک فیلسوف دین و الهیدان اسپانیایی است که به عنوان استاد الهیات در دانشگاه پاپی فرانسیسکن در رم (Pontifical University Antonianum) فعالیت میکند. او به موضوعات میانرشتهای در حوزههای فلسفه دین، الهیات، علم، و فناوری علاقهمند است و در آثارش به بررسی تأثیر پیشرفتهای علمی و تکنولوژیک بر دین و الهیات میپردازد.
حوزههای پژوهشی:
- الهیات تطبیقی (Comparative Theology)
- فلسفه دین و علم (Philosophy of Religion and Science)
- تأثیر فناوریهای نوین بر دین و معنویت
- انسانشناسی دینی (Religious Anthropology)
- هوش مصنوعی و الهیات (AI and Theology)
آثار مهم:
- “Religious Evolution and the Axial Age”
این کتاب به بررسی تحول دین و نقش دورههای تاریخی خاص در تکامل مفاهیم دینی میپردازد.
- “Theology and the Scientific Imagination”
اثری که به بررسی رابطه میان تخیل علمی و الهیات میپردازد و چالشهای معرفتی ناشی از آن را تحلیل میکند.
- “AI and Theology: Looking for a Positive—But Not Uncritical—Reception”
مقالهای که به بررسی دیدگاههای الهیاتی نسبت به هوش مصنوعی پرداخته و فرصتها و چالشهای اخلاقی آن را تحلیل میکند.
- “Cognitive Science and the Study of Religion”
کتابی که به تأثیر علوم شناختی بر درک ما از باورهای دینی و تجربه معنوی میپردازد.
آراء فلسفی-الهیاتی لوئیس اوویدو در نسبت با تکنولوژی و هوش مصنوعی:
- پذیرش مثبت، اما انتقادی از هوش مصنوعی:
اوویدو در آثار خود معتقد است که میتوان هوش مصنوعی را به عنوان یک ابزار مفید برای الهیات و علوم دینی پذیرفت. با این حال، او هشدار میدهد که این پذیرش باید با نقدهای دقیق اخلاقی و الهیاتی همراه باشد تا از خطرات احتمالی آن جلوگیری شود.
- تأثیر هوش مصنوعی بر انسانشناسی الهیاتی:
اوویدو بر این باور است که توسعه هوش مصنوعی، چالشهای جدیدی برای مفهوم انسان به عنوان موجودی خلقشده به شباهت خداوند (Imago Dei) ایجاد میکند. او میپرسد که آیا ماشینهای هوشمند میتوانند واجد ویژگیهایی شوند که پیشتر فقط به انسان نسبت داده میشدند؟
- بازتعریف کرامت انسانی:
با گسترش هوش مصنوعی و تواناییهای آن، اوویدو به این موضوع میپردازد که کرامت انسانی چگونه میتواند در دنیایی که ماشینها وظایف پیچیده انسانی را انجام میدهند، حفظ شود.
- پیامدهای اخلاقی و معنوی:
اوویدو به بررسی این موضوع میپردازد که تصمیمات مبتنی بر هوش مصنوعی در حوزههایی مانند اخلاق زیستی، عدالت اجتماعی، و معنویت چه پیامدهایی دارند. او بر این باور است که استفاده از هوش مصنوعی باید با توجه به اصول اخلاقی و الهیاتی هدایت شود.
- هوش مصنوعی و تجربه دینی:
اوویدو به این موضوع توجه دارد که آیا هوش مصنوعی میتواند در فرآیندهای دینی و معنوی نقش ایفا کند یا خیر. به عنوان مثال، استفاده از هوش مصنوعی در تولید محتواهای مذهبی یا رباتهای دعاخوان، چه تأثیری بر تجربه دینی انسان خواهد داشت؟
- خطرات اخلاقی “خداگونه شدن” انسان:
او هشدار میدهد که توسعه بیرویه و بیملاحظه هوش مصنوعی میتواند منجر به “خداگونه شدن انسان” شود، مفهومی که در آن انسان خود را خالق موجوداتی میبیند که ممکن است کنترل آنها را از دست بدهد.
- هوش مصنوعی و الهیات آخرالزمانی (Eschatology):
اوویدو در برخی از مقالات خود به این موضوع اشاره میکند که توسعه هوش مصنوعی میتواند در دیدگاههای آخرالزمانی نقش داشته باشد، از جمله اینکه آیا هوش مصنوعی میتواند به عنوان عامل نجات یا نابودی بشر تلقی شود.
4. آندریا وسترچی (Andrea Vestrucci)
معرفی اجمالی:
آندریا وسترچی یک فیلسوف دین و الهیدان ایتالیایی است که به خاطر پژوهشهای میانرشتهای خود در حوزه فلسفه، الهیات و تکنولوژی شناخته میشود. او بهطور ویژه به بررسی تقاطع میان فلسفه دین، منطق ریاضی، هوش مصنوعی و الهیات میپردازد. وسترچی با استفاده از دانش خود در فلسفه و علوم منطقی تلاش میکند تا چالشهای نوظهور مرتبط با هوش مصنوعی و خودکارسازی را از منظر الهیاتی تحلیل کند.
زمینههای پژوهشی:
- فلسفه دین (Philosophy of Religion)
- الهیات تطبیقی (Comparative Theology)
- منطق و فلسفه ریاضی (Logic and Mathematical Philosophy)
- تأثیر فناوری بر الهیات و اخلاق
- هوش مصنوعی و پرسشهای الهیاتی
آثار و نوشتههای مهم:
- “Artificial Intelligence and God’s Existence: Intersecting Theology and Computation”
این مقاله به بررسی نقاط تلاقی میان الهیات و محاسبات پرداخته و این سؤال را مطرح میکند که چگونه میتوان از هوش مصنوعی برای تحلیل برهانهای وجود خدا استفاده کرد.
- “Introduction: Five Steps Towards a Religion–AI Dialogue”
وسترچی در این مقاله به معرفی پنج مرحله برای ایجاد گفتگوی سازنده بین دین و هوش مصنوعی میپردازد. او معتقد است که این دو حوزه میتوانند درک بهتری از چالشهای انسان مدرن ارائه دهند.
- “Theological Epistemology in the Age of AI”
این اثر به بررسی چگونگی تغییر معرفتشناسی الهیاتی در عصر هوش مصنوعی میپردازد و این که چگونه فناوری میتواند بر فهم ما از ایمان، حقیقت و معرفت دینی تأثیر بگذارد.
آراء فلسفی-الهیاتی آندریا وسترچی در نسبت با تکنولوژی و هوش مصنوعی:
- هوش مصنوعی به عنوان ابزار تحلیل الهیات:
وسترچی معتقد است که میتوان از هوش مصنوعی و منطق محاسباتی برای بررسی و تحلیل برهانهای پیچیده الهیاتی استفاده کرد. به عنوان مثال، او پیشنهاد میکند که الگوریتمهای هوش مصنوعی میتوانند به بررسی صحت و ساختار منطقی برهانهای وجود خدا کمک کنند.
- بررسی مفاهیم ایمان و آگاهی:
وسترچی به این موضوع میپردازد که توسعه هوش مصنوعی چه تأثیری بر فهم ما از مفاهیمی مانند ایمان، آگاهی و تجربه دینی دارد. او استدلال میکند که ماشینها ممکن است بتوانند تقلید کنند، اما آیا میتوانند تجربه حقیقی ایمان یا آگاهی دینی داشته باشند؟
- گفتگوی میان دین و هوش مصنوعی:
او بر این باور است که گفتگوی سازنده میان دین و فناوری میتواند به درک بهتری از چالشهای اخلاقی و معنوی دنیای مدرن کمک کند. این گفتگو میتواند به الهیدانان کمک کند تا به سؤالاتی درباره آینده انسان و ماشین پاسخ دهند.
- اخلاق هوش مصنوعی:
وسترچی به بررسی پیامدهای اخلاقی توسعه هوش مصنوعی میپردازد و این که چگونه میتوان از اصول اخلاقی الهیاتی برای هدایت توسعه مسئولانه این فناوری استفاده کرد.
- محدودیتهای هوش مصنوعی:
از دیدگاه وسترچی، هوش مصنوعی هرچقدر هم پیشرفته باشد، نمیتواند به سطحی از درک معنوی و اخلاقی دست یابد که انسانها تجربه میکنند. او معتقد است که این محدودیت باید به عنوان یک مرز مهم در توسعه فناوری در نظر گرفته شود.
- مسائل معرفتشناسی الهیاتی در عصر هوش مصنوعی:
وسترچی بر این باور است که هوش مصنوعی میتواند چالشهایی برای معرفتشناسی دینی ایجاد کند؛ به عنوان مثال، آیا میتوان به سیستمهای هوش مصنوعی به عنوان تولیدکنندههای معتبر معرفت دینی اعتماد کرد؟
پژوهشها و تدریس فعلی آندریا وسترچی بر حوزههای زیر متمرکز است:
- رویکرد میانرشتهای به باور:
توسعه مدلهای باور بر اساس پیشرفتهای شناختی، محاسباتی و علوم اعصاب.
بررسی استدلالهای عقلانی در حمایت از باورهای دینی از منظر هوش مصنوعی (AI) و از دیدگاه ادیان مختلف.
مقایسه و تحلیل میان باورمندی (Believing) و ناباوری (Nonbelieving).
- تلاقی پلورالیسم زبانی و دینی:
بررسی تقاطع تعددگرایی زبانی و دینی.
تحلیل رابطه میان منطقها (Logics) و ادیان (Religions).
بررسی دین به عنوان یک روایت متازبانی (Metalinguistic Narrative).
مطالعه روششناسیهای مرتبط با گفتگوی بین ادیان.
- فلسفه محاسباتی:
پیادهسازی استدلالهای غیررسمی در محیطهای هوش مصنوعی نمادین (Symbolic AI).
بررسی زبانهای تایپشده (Typed Languages) و محدودیتهای آنها.
- اخلاق کاربردی در هوش مصنوعی:
تحلیل اقناع بلاغی (Rhetorical Persuasion) در مقابل سازگاری منطقی (Logical Consistency) در سیستمهای هوش مصنوعی.
بررسی تأثیر هوش مصنوعی بر ارزشها و فرآیندهای تصمیمگیری گروهها و جوامع.
طراحی و پیادهسازی “AI Ethical Governor” برای هدایت اخلاقی سیستمهای هوش مصنوعی.
- مفهوم آزادی در فلسفه و الهیات:
تمرکز بر موضوع تأیید یا نفی اراده آزاد از دیدگاه فلسفی و الهیاتی.
تحلیل مناظره تاریخی میان مارتین لوتر (Luther) و اِراسموس (Erasmus) درباره آزادی اراده.
5. نیک بوستروم (Nick Bostrom)
زندگینامه:
-
-
- نام کامل: نیکلاس کارل بوستروم (Nicklas Carl Bostrom)
- تاریخ تولد: ۱۰ مارس ۱۹۷۳
- محل تولد: هلسینگبورگ، سوئد
- ملیت: سوئدی
- محل زندگی: آکسفورد، انگلستان
-
تحصیلات:
-
-
- کارشناسی ارشد در رشتههای فلسفه و ریاضیات از دانشگاه استکهلم
- دکترا در فلسفه از دانشگاه لندن (LSE – London School of Economics)
- تحصیل در رشتههای علوم اعصاب و هوش مصنوعی در دانشگاههای مختلف
-
موقعیتهای آکادمیک:
-
-
- استاد و مدیر مؤسسه آینده بشریت (Future of Humanity Institute) در دانشگاه آکسفورد
- عضو بنیانگذار مرکز مطالعه ریسکهای وجودی (CSER) در دانشگاه کمبریج
-
حوزههای پژوهش:
- هوش مصنوعی (AI) و خطرات آن
- فلسفه فناوری
- آیندهپژوهی و ریسکهای وجودی (Existential Risks)
- اخلاق زیستی (Bioethics)
- فلسفه ذهن و معرفتشناسی
- اصل انسانشناختی و فرضیه شبیهسازی (Simulation Hypothesis)
آثار مکتوب:
- “Superintelligence: Paths, Dangers, Strategies”۲۰۱۴
مشهورترین کتاب نیک بوستروم که به بررسی خطرات بالقوه هوش مصنوعی فوق بشری (Superintelligent AI) میپردازد.
در این کتاب، بوستروم سناریوهای مختلفی برای توسعه هوش مصنوعی و پیامدهای آن بر آینده بشریت ترسیم میکند.
- “Anthropic Bias: Observation Selection Effects in Science and Philosophy” ۲۰۰۲
این کتاب به بررسی اصل انسانشناختی و تأثیر آن بر درک ما از جهان میپردازد.
- “Global Catastrophic Risks” ۲۰۰۸
مجموعه مقالاتی که به بررسی خطرات جهانی مانند هوش مصنوعی، تغییرات آب و هوایی و بیماریهای فراگیر میپردازد.
- “Human Enhancement” ۲۰۰۹
مجموعهای از مقالات در مورد اخلاق و پیامدهای تقویت انسان (Human Enhancement) از طریق فناوری.
- “The Fable of the Dragon-Tyrant”
داستانی فلسفی درباره مرگ و تلاش بشر برای غلبه بر آن از طریق فناوریهای نوین.
خلاصه نظریات در حوزه تکنولوژی و فلسفه:
- خطرات هوش مصنوعی فوق بشری (Superintelligence):
بوستروم معتقد است که توسعه هوش مصنوعی عمومی (AGI) که از تواناییهای ذهنی انسان فراتر میرود، میتواند به یک خطر وجودی برای بشریت تبدیل شود. او بر این باور است که باید از همین حالا به فکر ایمنسازی سیستمهای هوش مصنوعی باشیم تا از سناریوهای نابودی بشریت جلوگیری کنیم.
- فرضیه شبیهسازی (Simulation Hypothesis):
بوستروم این نظریه را مطرح میکند که احتمال دارد ما در یک شبیهسازی کامپیوتری زندگی میکنیم.
این فرضیه به چالشهای فلسفی مربوط به واقعیت، آگاهی و فناوریهای آینده میپردازد.
- ریسکهای وجودی (Existential Risks):
او به مطالعه خطراتی میپردازد که میتوانند باعث انقراض بشریت یا آسیبهای جبرانناپذیر به تمدن شوند، از جمله پیشرفتهای کنترلنشده در هوش مصنوعی، جنگهای بیولوژیکی و تغییرات آب و هوایی.
- تقویت انسان (Human Enhancement):
بوستروم به بررسی چالشهای اخلاقی و فلسفی مرتبط با استفاده از فناوری برای تقویت تواناییهای انسانی، مانند افزایش طول عمر و بهبود عملکردهای ذهنی، میپردازد.
- اصل انسانشناختی (Anthropic Principle):
او معتقد است که وجود ناظر انسانی در تحلیلهای علمی و فلسفی باید در نظر گرفته شود و این امر میتواند بر درک ما از جهان و موقعیت انسان در کیهان تأثیر بگذارد.
6. شوشانا زوبوف (Shoshana Zuboff)
زندگینامه:
-
-
- نام کامل: شوشانا زوبوف (Shoshana Zuboff)
- تاریخ تولد: ۱۸ نوامبر ۱۹۵۱
- محل تولد: ایالات متحده آمریکا
- ملیت: آمریکایی
- محل زندگی: ایالات متحده آمریکا
-
تحصیلات:
-
-
- کارشناسی ارشد و دکترا در روانشناسی اجتماعی از دانشگاه هاروارد
-
موقعیتهای آکادمیک:
-
-
- استاد بازنشسته مدرسه کسبوکار هاروارد (Harvard Business School)
- عضو مؤسس کالج کسبوکار هاروارد
- رئیس سابق مؤسسه Berthold Beitz Professorship در رشته مدیریت و علوم اجتماعی
-
حوزههای پژوهش:
- فلسفه فناوری و جامعهشناسی دیجیتال
- اقتصاد دیجیتال و سرمایهداری نظارتی (Surveillance Capitalism)
- تأثیرات فناوری بر رفتار انسان و آزادی فردی
- حریم خصوصی و اخلاق در فضای دیجیتال
- روانشناسی اجتماعی و روابط انسانی در عصر فناوری
آثار مکتوب:
- “The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power” ۲۰۱۹
این کتاب به بررسی شکل جدیدی از سرمایهداری میپردازد که از طریق نظارت و جمعآوری دادههای شخصی افراد، سودآوری میکند. زوبوف این نوع سرمایهداری را “سرمایهداری نظارتی” مینامد و پیامدهای آن برای حریم خصوصی و آزادی فردی را تحلیل میکند.
- “In the Age of the Smart Machine: The Future of Work and Power” ۱۹۸۸
این کتاب به بررسی تأثیر فناوریهای دیجیتال بر محیط کار و روابط قدرت در سازمانها میپردازد. او به چگونگی تغییر ماهیت کار و نظارت در عصر ماشینهای هوشمند میپردازد.
- “The Support Economy: Why Corporations Are Failing Individuals and the Next Episode of Capitalism” ۲۰۰۲
این اثر به بررسی تغییرات در اقتصاد و مدیریت میپردازد و پیشنهاد میکند که مدلهای اقتصادی جدید باید بر حمایت از نیازهای فردی متمرکز شوند.
نظریات و دیدگاهها در حوزه تکنولوژی و فلسفه:
- سرمایهداری نظارتی (Surveillance Capitalism):
شوشانا زوبوف معتقد است که شرکتهای فناوری مانند گوگل، فیسبوک و آمازون با جمعآوری و تحلیل دادههای کاربران، مدل جدیدی از سرمایهداری را به وجود آوردهاند که او آن را “سرمایهداری نظارتی” مینامد. این شرکتها با استفاده از دادههای رفتاری، نه تنها فعالیتهای کاربران را پیشبینی میکنند، بلکه رفتار آنها را دستکاری میکنند.
- نقض حریم خصوصی:
زوبوف هشدار میدهد که حریم خصوصی به شدت تحت خطر است و کاربران بدون آگاهی کافی، دادههای خود را در اختیار شرکتهای فناوری قرار میدهند. او این موضوع را تهدیدی برای آزادی فردی و دموکراسی میداند.
- قدرت و کنترل در عصر دیجیتال:
او به بررسی این موضوع میپردازد که چگونه فناوریهای دیجیتال به ابزارهایی برای کنترل اجتماعی و اقتصادی تبدیل شدهاند و افراد را به کالاهای اطلاعاتی برای سودآوری شرکتها بدل میکنند.
- آینده انسانیت و مقاومت:
زوبوف بر لزوم مقاومت در برابر استثمار دادهای و تلاش برای بازپسگیری کنترل فردی تأکید میکند. او معتقد است که جامعه باید برای ایجاد سیاستگذاریهای اخلاقی و حقوقی در حوزه فناوری اقدام کند.
- هوش مصنوعی و اخلاق دیجیتال:
او معتقد است که توسعه سیستمهای هوش مصنوعی بدون توجه به پیامدهای اخلاقی، میتواند به تشدید بیعدالتی اجتماعی و کنترلهای غیرانسانی منجر شود.









