دفتر مطالعات نگاه(نهادگفتمان آینده )

خرداد ۵, ۱۴۰۳

نگاه :نگارنده در کتاب حاضر، اندیشه‌های سه نخبة سیاسی تاثیرگذار، یعنی حاج شیخ فضل‌الله نوری، ملکم‌خان و طالبوف را بررسی کرده است. این سه تن، در تحول فرهنگ سیاسی توده، در دوران تاریخی مورد بحث تاثیر فراوانی بر تحولات سیاسی و اجتماعی ایران داشته‌اند. کتاب در سه بخش، با عنوان‌های زیر تنظیم شده است: کلیات: روش، مفاهیم و نظریات؛ نخبگان و تحولات فرهنگ سیاسی در ایران؛ و از تحریم تنباکو تا تغییر سلطنت: تغییر فرهنگ سیاسی و نقش نخبگان.
تحول در فرهنگ سیاسی، به معنای تحول در نگرش افراد و توده‌ها نسبت به حکومت و ساختار آن است. نخبگان با تغییر محیط روانشناسانه افراد و توده‌ها، مهم‌ترین عامل تحول در فرهنگ سیاسی آنان هستند. از دوران نهضت تحریم تنباکو تا پیروزی انقلاب مشروطه، نخبگان مهم‌ترین نقش را در تحول فرهنگ سیاسی در ایران ایفا کرده‌اند. انتشار مفاهیم سیاسی جدید، ارائة الگوی بدیل نظام سیاسی و انتقاد از شرایط اجتماعی و سیاسی توسط نخبگان کاندیدا، مهم‌ترین شیوة آنها در تغییر فرهنگ سیاسی ایران، در این دوره بوده است.
بازنده با یک پاردکس مواجه است: از طرفی سیاستهای رقیب را غلط می داند/ از طرفی آن سیاستها رای آورده است! اینجا روش مردمسالار این است که به شکل مخالف وفادار بروز کند. بعضی بازنده های ما زیر میز می زنند و "اصل انتخابات" را قبول نمی کنند مثل موسوی و کروبی در 88؛ بعضی هم "منتخب" را قبول نمی کنند! وحتی بعضی از طریق قوای قضایی و امنیتی و پرونده سازی دنبال حذف کامل او می افتند؛ مثل بعضی طرفداران بازندگان92 که اصلا منتخب را جاسوس و... دانستند! بین "خطا" و "گناه" باید فرق نهاد.